Co oznaczają symbole na oponach?

Opony są nie zawsze docenianą choć jedną z najważniejszych części każdego pojazdu. Od ich jakości i stanu technicznego zależy bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów, a także długość odcinka, na jakim można zatrzymać auto. 

Opony są także odpowiedzialne za przyczepność samochodu do podłoża, w tym za stabilne utrzymywanie toru jazdy, odprowadzanie spod kół wody, a także radzenie sobie z zalegającym śniegiem czy błotem. Ponieważ powierzchnia, na jakiej opona styka się z nawierzchnią, po której porusza się pojazd, jest stosunkowo niewielka, wymagania wobec niej muszą być bardzo wysokie. By zagwarantować możliwie najlepsze właściwości trakcyjne oraz ochronę przed czynnikami związanymi ze stanem nawierzchni lub zmieniającymi się warunkami drogowymi należy zawsze kupować opony o odpowiedniej charakterystyce, najlepiej w specjalistycznych firmach zajmujących się sprzedażą opon, ich wymianą i naprawą. Dodatkową pomocą w znalezieniu właściwego ogumienia są specjalne symbole i oznaczenia, które producenci opon umieszczają bezpośrednio na bokach opony, a także na dołączonych do nich etykietach. Sprawdźmy, co znaczą poszczególne piktogramy, kody i napisy.

Jakie informacje można znaleźć na oponach samochodowych?

Każda opona samochodowa wyróżnia się nie tylko swoimi właściwościami, budową czy kształtem bieżnika, ale również dobrze widocznym oznaczeniem producenta. Nazwa wytwórcy opony umieszczona na jej boku jest elementem, który w największym stopniu rzuca się w oczy każdemu kupującemu. Drugim zwykle dość dobrze wyeksponowanym szczegółem jest dokładne określenie jej modelu, zwykle w postaci używanej nazwy handlowej. Choć takie napisy mają głównie znaczenie marketingowe, to jednocześnie pozwalają na sprawdzenie, jak dany model wypada w testach organizowanych przez organizacje konsumenckie czy instytucje zajmujące się bezpieczeństwem transportu.

Najważniejszym oznaczeniem opony przesądzającym o tym, czy można ją bezpiecznie zamontować w konkretnym modelu auta, są parametry określające jej rozmiary. Kod dotyczący wymiarów opony jest podawany w postaci oznaczenia z podaną w milimetrach szerokością i wysokością opony, a także średnicą wewnętrznego otworu, a zarazem rozmiarem felgi, na jakiej można ją zamontować określonym w calach. Oznaczenie rozmiaru może mieć np. postać zapisu 185/65/R15 lub 205/55/R17. Warto pamiętać, że do większości aut można zamiennie stosować opony o kilku różnych rozmiarach, np. 165/70 R14, 175/65 R14 albo 185/60 R15. Informacje na ten temat można znaleźć w instrukcji obsługi samochodu. Ze względów bezpieczeństwa nie wolno montować opon, o wielkości, która nie została tam uwzględniona.

Następnym istotnym oznaczeniem jest tzw. indeks prędkości. Określa on maksymalną prędkość, przy jakiej może być eksploatowana konkretna opona. Nie zaleca się montażu opon o indeksie prędkości odbiegającym od osiągów auta. Jazda ze zbyt dużą prędkością sprawi, że opona o mniejszym indeksie prędkości nie będzie się zachowywała prawidłowo. W takim przypadku zmniejszy się jej przyczepność i stabilność, a także wydłuży droga hamowania.

Indeksy prędkości są oznaczane kodami literowymi. Opona o dopuszczalnej prędkości do 130 km/h ma literkę „M”. Istnieją też opony o niższych indeksach („J”, „K”, „L”), ale są rzadko spotykane. Kolejne indeksy wzrastają o 10 km/h dla liter „N”, „P”, „Q”, „R” oraz „S”, aż do „T” dla 190 km/h. Wyższe indeksy to „H” dla prędkości do 210 km/h, „V” do 240 km/h i „W” aż do 270 km/h. Najwyższy indeks to „Y”, przy którym auto może rozpędzić się nawet do 300 km/h.

Bardzo ważnym parametrem każdej opony są warunki, w jakich może być ona eksploatowana. Wśród najważniejszych oznaczeń jest więc piktogram wskazujący na to, że nabywca ma do czynienia z ogumieniem zimowym. Jest to tzw. Three Peak Mountain Snowflake, czyli rysunek przedstawiający szczyt górski i płatek śniegu. Jest to oficjalne oznaczenie opony zimowej zatwierdzone przez Unię Europejską. Na oponach można też spotkać symbole M+S (Mud and Snow, czyli błoto i śnieg), nie oznaczają one jednak automatycznie opony zimowej. Producenci często umieszczają na ogumieniu różne symbole oznaczające pory roku, np. chmurkę z kroplami deszczu na oznaczenie opony letniej, czy symbole zimy i lata na oponie całorocznej. W tym przypadku można też niekiedy znaleźć na boku opony napis All Seazon.

Przy wyborze opony trzeba również zwrócić baczną uwagę na datę produkcji. Jest ona umieszczana na oponie w postaci czterocyfrowego kodu. Dwie pierwsze oznaczają tydzień, w którym wyprodukowano oponę, dwie ostatnie to rok produkcji. Oznaczenie 1520 będzie więc oznaczało kwiecień 2020 roku.

Kod daty wyprodukowania opony jest umieszczany jako ostatni segment kodu DOT.

Określenie dokładnej daty produkcji jest ważne, ponieważ mieszanki gumowe używane do produkcji opon z czasem tracą swoje właściwości. Choć proces ten nie postępuje zbyt szybko i jeśli opony są właściwie przechowywane, to najczęściej nie ma przeszkód, by je bezpiecznie eksploatować, to przy zakupie opon starszych niż trzyletnie warto zachować szczególną ostrożność.

W przypadku aut dostawczych ważny jest jeszcze indeks nośności. Wskazuje on na maksymalną wartość wagi ładunku, jaka może przypadać na pojedynczą oponę. Jeśli w aucie są montowane 4 opony, to suma ich indeksów nośności powinna przynajmniej odpowiadać DMC (dopuszczalnej masie całkowitej) pojazdu. W przypadku aut, gdzie na tylnej osi są założone bliźniaki, wielkości te mogą być odpowiednio mniejsze.

Indeks nośności jest oznaczany wartością liczbową składającą się z dwóch lub trzech cyfr. W przypadku aut, które można prowadzić z prawem jazdy kategorii B, czyli o ładowności nieprzekraczającym 3,5 tony najczęściej można spotkać się z indeksami od 80, odpowiadającemu obciążeniu do 450 kg, aż do 103 i nośności do 875 kg. Opony z indeksem równym 103 będą odpowiednie właśnie do samochodu z DMC 3,5 tony i czterema kołami.

Zalecenia producenta pojazdu dotyczące zalecanego indeksu nośności można znaleźć w dokumentacji auta. Kod indeksu nośności jest na oponie umieszczony obok indeksu prędkości. Oznaczenia mają więc np. postać „95 T”.

Na oponach można znaleźć zwykle znacznie więcej informacji. Wiele wskazówek jest związanych ze sposobem obsługi opony. Może to być np. strzałka kierunku, w jakim powinna się obracać opona, napis określający, że opona zawiera wkładkę umożliwiającą kontynuowanie jazdy po jej przebiciu, m.in. RunOnFlat SSR (Self Supporting Runflat) albo RFT (Run-Falt Technology).

Informacje zawarte na etykietach umieszczanych na oponach

Na oponach są również umieszczane specjalne naklejki informacyjne podobne do tych, jakie można znaleźć na sprzęcie RTV-AGD. Zawierają one informację o tym, jak ekonomiczna jest eksploatacja danych opon, tzn. w jakim stopniu wpływają one na zużycie paliwa, określają również długość drogi hamowania na mokrej nawierzchni, a także poziom hałasu podany w decybelach.

Na skali związanej ze zużyciem paliwa i drogą hamowania wyniki są oznaczane przez kategorie uszeregowane od A do G. Wynik A oznacza wartość najlepszą, G najgorszą. W przypadku ekonomiczności pozycja na skali zależy od oporów toczenia, jakie generuje dana opona. Różnica w zużyciu paliwa między oponą z oznaczeniem A a G może sięgać około 10%, choć poza warunkami laboratoryjnymi zależy również od wielu innych czynników. W przypadku drogi hamowania na mokrej nawierzchni różnica między skrajnymi kategoriami jest większa i wynosi nawet 30%.